Modernizm do dziś zachwyca i budzi podziw wśród licznych fanów architektury. To właśnie dlatego wiele osób interesuje się historią sztuki, by zaznajomić się z monumentalnymi obiektami z początku XX wieku. Czym charakteryzuje się modernizm? Jak rozpoznać go w miejskiej zabudowie?
Wielka piątka Le Corbusiera
Le Corbusier, zwany również ojcem architektury, to jeden z najważniejszych prekursorów modernizmu. Jego dążenie do zrewolucjonizowania miast spotkało się zarówno ze szczególnym uznaniem, jak i krytyką ze strony innych artystów. Opracował on 5 zasad projektowych, którymi posługiwali się architekci tworzący w czasach XX-lecia międzywojennego. Według Le Corbusiera do głównych cech budynków modernistycznych należą:
- oparcie konstrukcji na słupach nośnych,
- zapewnienie odpowiedniej ilości światła przez panoramiczne okna,
- swobodne opracowanie elewacji, która umożliwia dowolny rozkład przeszkleń,
- stworzenie planu otwartego, tak aby inwestorzy mogli samodzielne zaprojektować wnętrze obiektu,
- wykorzystanie dachu do realizacji tarasów i ogrodów publicznych.
Ustalone formy można do dziś zobaczyć w projektach modernistycznych na całym świecie. To właśnie one charakteryzują wygląd monumentalnych, a zarazem swobodnych budynków, które według pierwotnych założeń miały przybliżyć architekturę do człowieka. Komfort, prostota i elegancja to słowa najlepiej oddające styl modernizmu.
Modernizm w Polsce
Polscy architekci również ulegli wpływom modernizmu. Projektowane wówczas ogromne gmachy instytucji publicznych świadczyły o sile i potędze II Rzeczypospolitej Polskiej. Dzięki temu budynki modernistyczne można spotkać w miastach takich jak Warszawa, Kraków, oraz Gdynia. Fasady stały się dynamiczne, za sprawą przecięcia się poziomych i pionowych linii wyznaczanych przez okna. Parter często uzyskiwał przeszklenia na całej wysokości i szerokości kondygnacji. Wiele obiektów z tych czasów opiera się na pilotis, czyli słupach o okrągłym przekroju. Sama konstrukcja jest natomiast statyczna, pozbawiona zbędnych dekoracji. Architekturę modernizmu można rozpoznać dzięki znajomości typowych materiałów stosowanych do wykonania elewacji. Popularne były okładziny kamienne oraz tynki szlachetne z dodatkiem marmuru, granitu, a także miki. Na modernistycznych fasadach łatwo doszukać się geometrycznych, prostych ornamentów i pilastrów, które nadają realizacjom powagi oraz dostojności. Inaczej natomiast prezentują się wille i domy jednorodzinne, które cechują się brakiem jakichkolwiek dodatków na ścianach zewnętrznych. Oparte są na planie bryły lub układzie prostopadłościanów tworzących siatkę pomieszczeń. Wymienione elementy architektoniczne ułatwiają rozpoznanie modernizmu w przestrzeni miejskiej. Dzięki nim każdy będzie mógł rozpoznać budynki opracowane w dwudziestoleciu międzywojennym.
