W wykonywaniu utworów muzycznych wykorzystywane są różne środki wyrazu artystycznego. Służą one do indywidualnej interpretacji zapisu nutowego. Dzięki temu, ta sama kompozycja, realizowana przez różnych wykonawców może mieć swoje oryginalne brzmienie, tempo i dynamikę.
Jaki jest zakres możliwości interpretacyjnych?
Dowolność interpretacyjna nie obejmuje linii melodycznej. Również wartości nutowe muszą być realizowane zgodnie z zapisem kompozytora. Twórcy dzieł muzycznych zaznaczają również, jak szybko mają być wykonywane poszczególne partie utworu. Ale np. utwory szybkie mogą być odtwarzane w szczególnie żywym tempie, jeśli instrumentaliści cechują się znaczną wirtuozerią. Z kolei natężenie dźwięku może się zmieniać w różnych frazach, aż do punktu kulminacyjnego osiąganego przez crescendo.
Czym jest crescendo w muzyce orkiestralnej?
Orkiestra symfoniczna to liczny zespół muzyków, grających na instrumentach smyczkowych, dętych i perkusyjnych. Orkiestra realizuje partyturę oraz dostosowuje się do wszystkich wskazań dyrygenta. Podczas koncertu, dyrygent narzuca tempo, a także sygnalizuje, jak głośno mają grać muzycy. Zmiana natężenia dźwięku ma na celu:
- podkreślenie nastroju,
- wprowadzenie specyficznej dynamiki,
- wyeksponowanie znaczących partii utworu,
- budowanie dramaturgii dzieła muzycznego.
W muzyce crescendo oznacza narastającą stopniowo głośność brzmienia. Może rozpoczynać się od piano, czyli dźwięków cichych, poprzez mezzo forte – nieco głośniej, forte – głośno, aż do fortissimo, co znaczy możliwie najgłośniej. Stosując crescendo, kompozytor chce uzyskać doniosłe i monumentalne brzmienie orkiestry.
Jak oznacza się crescendo w partyturze?
Każde dzieło muzyczne ma swój zapis zawierający nuty oraz inne symbole graficzne, które mogą oznaczać:
- legato, czyli płynnie – poziomy łuk
- staccato, punktowo, wyraziście – kropki nad nutami,
- pauza – różne znaki zależnie od wartości,
- fermata; przedłużenie wartości nuty – łuk z kropką,
- crescendo – znak < przez daną liczbę taktów.
Rola crescendo w dziele muzycznym
Realizowanie partytury jest podyktowane tymi zapisami oraz znakami dawanymi batutą przez dyrygenta. Od jego inwencji interpretacyjnej zależy, w jaki sposób ma narastać crescendo i jaki ma być osiągnięty finalny poziom głośności. Daje to dyrygentowi pole do popisu pod względem całej koncepcji zaprezentowania kompozycji, oraz wyróżnienia danego wykonania spośród innych interpretacji tego samego dzieła muzycznego.
Crescendo nasyca utwór emocjami i dynamiką. Za jego pomocą wydobywa się całą głębię i piękno dzieła muzycznego. Dzięki zastosowaniu takiego środka wyrazu, dyrygent oraz instrumentaliści mogą zaprezentować swoją wrażliwość artystyczną i wirtuozerię przed słuchaczami zgromadzonymi w sali koncertowej.
